In onderstaande tabel hebben wij aangegeven welke veranderingen er in onze uitkering uit het Provinciefonds zullen optreden in vergelijking met de ramingen in de Perspectiefnota 2025. De bijstelling van de ramingen is gebaseerd op de septembercirculaire 2024.
Tabel 22. Financiële gevolgen septembercirculaire 2024 Provinciefonds
(x € 1.000) | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | Totaal |
|---|---|---|---|---|---|---|
Stand Provinciefonds volgens Perspectiefnota 2025 | 248.660 | 232.017 | 227.923 | 225.404 | 233.030 | 1.167.034 |
1. Mutaties algemene uitkering septembercirculaire 2024 | ||||||
1.1 Algemene mutaties | ||||||
a. Accres bijstelling | - | 1.120 | 1.358 | 1.564 | 1.520 | 5.561 |
b. Afrekening ruimte onder plafond BCF 2024 | 10.666 | - | - | - | - | 10.666 |
c. Effecten rekenmodel (als gevolg van taakmutaties) | 394 | 283 | 307 | -3.380 | -3.377 | -5.772 |
1.2 Taakmutaties | ||||||
a. Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb) | 907 | - | - | - | - | 907 |
b. Subsidiestelsel Natuur en Landschap (SNL-vergoeding) | 916 | 992 | 1.108 | 1.137 | 1.137 | 5.291 |
c. OV-aanbod op peil houden en verbeteren | - | - | - | 6.621 | 6.621 | 13.242 |
d. Voorkomen tariefstijging regionaal OV-tarief | - | - | - | 4.976 | 4.976 | 9.952 |
2. Decentralisatie-uitkeringen septembercirculaire 2024 | ||||||
a. Verbeteren toegankelijkheid openbaar vervoer | 2.204 | - | - | - | - | 2.204 |
b. OV-aanbod op peil houden en verbeteren | - | 6.621 | 6.621 | - | - | 13.242 |
c. Voorkomen tariefstijging regionaal OV-tarief | - | 4.976 | 4.976 | - | - | 9.952 |
d. Interbestuurlijk toezicht domein erfgoed | 59 | 59 | 59 | 59 | 59 | 295 |
e. Ontwikkeling economische agenda | 400 | 452 | - | - | - | 852 |
Totaal mutatie o.b.v. septembercirculaire 2024 | 15.547 | 14.503 | 14.429 | 10.977 | 10.937 | 66.393 |
Stand Provinciefonds volgens Begroting 2025 | 264.207 | 246.520 | 242.352 | 236.381 | 243.966 | 1.233.426 |
3. Mutaties programmakosten | ||||||
1.2.a Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb) | -907 | - | - | - | - | -907 |
1.2.b Subsidiestelsel Natuur en Landschap (SNL-vergoeding) | -916 | -992 | -1.108 | -1.137 | -1.137 | -5.291 |
1.2.c OV-aanbod op peil houden en verbeteren | - | - | - | -6.621 | -6.621 | -13.242 |
1.2.d Voorkomen tariefstijging regionaal OV-tarief | - | - | - | -4.976 | -4.976 | -9.952 |
2.a Verbeteren toegankelijkheid openbaar vervoer | -2.204 | - | - | - | - | -2.204 |
2.b OV-aanbod op peil houden en verbeteren | - | -6.621 | -6.621 | - | - | -13.242 |
2.c Voorkomen tariefstijging regionaal OV-tarief | - | -4.976 | -4.976 | - | - | -9.952 |
2.d Interbestuurlijk toezicht domein erfgoed | -59 | -59 | -59 | -59 | -59 | -295 |
2.e Ontwikkeling economische agenda | -400 | -452 | - | - | - | -852 |
Totaal te verrekenen met programma's | -4.486 | -13.100 | -12.764 | -12.793 | -12.793 | -55.938 |
Saldo mutatie ten gunste van de Algemene middelen | 11.060 | 1.403 | 1.664 | -1.816 | -1.857 | 10.455 |
Bij de mutaties in de algemene uitkering wordt onderscheid gemaakt in algemene mutaties en taakmutaties.
1.1 Algemene mutaties
a. Aanpassing accressen 2025-2028
De koppeling van het accres aan het bruto binnenlands product (bbp) is per 2024 ingevoerd, hiermee is het accres niet langer gekoppeld aan de ontwikkeling van de rijksuitgaven. In de septembercirculaire 2024 is het accres voor de jaren 2025 en verder geactualiseerd op basis van de actuele raming van de ontwikkeling van het bbp door het Centraal Planbureau (CPB). Deze indexatie wordt gesplitst in een volume- en een prijsdeel. Voor 2025 is de raming voor het prijs bbp omhoog bijgesteld en voor de jaren 2025 tot en met 2028 is de raming van het volume bbp-ontwikkeling neerwaarts bijgesteld. Dit leidt tot een positief effect op de algemene uitkering over de periode 2025 tot en met 2028 van € 5,6 miljoen.
Nb. Door de fondsbeheerders is kort voor publicatie van de Begroting 2025 gecommuniceerd dat bij de accresberekening 2025-2029 de CBS-revisie van afgelopen zomer abusievelijk niet is meegenomen. Het CBS heeft de volume bbp-ontwikkeling over de jaren 2015-2023 opwaarts bijgesteld. Omdat het volumedeel van het accres gebaseerd wordt op een 8-jaars gemiddelde (t-9 tot en met t-2) is het accres in de Miljoenennota 2025 van het Rijk en als gevolg daarvan ook de septembercirculaire 2024 voor de jaren 2025-2029 te laag. Wij worden zo snel mogelijk door het Rijk geïnformeerd over de juiste bedragen, zodat we hier rekening mee kunnen houden in onze meerjarenbegroting. Deze bedragen zullen vervolgens ook worden opgenomen in de decembercirculaire en boekhoudkundig door het Rijk worden verwerkt bij Voorjaarsnota 2025 van het Rijk.
b. Voorlopige ruimte onder plafond BTW-compensatiefonds
Het BTW-compensatiefonds en het Provinciefonds zijn communicerende vaten. Als het plafond van het BTW-compensatiefonds wordt overschreden komt het verschil ten laste van het Provinciefonds en bij een onderschrijding komt het verschil ten gunste van het Provinciefonds. De verwachte ruimte onder het plafond is ten opzichte van de Septembercirculaire 2023 gestegen. De verwachte onderbesteding 2024 is toegevoegd aan het Provinciefonds. Het positief effect voor 2024 is € 10,6 miljoen.
c. Effecten rekenmodel provinciefonds als gevolg van taakmutaties
De berekening van de algemene uitkering bestaat uit diverse maatstaven, het provincie specifiek vast bedrag en de uitkeringsfactor. Doordat de verdeling van een nieuwe taakmutatie veelal op basis van een andere verdeelsleutel wordt berekend dan wanneer de taakmutatie wordt verdeeld volgens het rekenmodel van het Provinciefonds, ontstaat als gevolg van deze technische omzetting een negatief effect op de uiteindelijke uitkering. Naar rato blijft er in het model minder over dan benodigd is om de beschikbaar gestelde middelen voor de taakmutaties op te nemen in de begroting. Voor de periode 2024 tot en met 2028 is het totale effect op de algemene uitkering € 5,8 miljoen nadelig.
1.2 Taakmutaties
a. Agrarisch Natuur en Landschapsbeheer (ANLb)
Op basis van de aangenomen amendement Grinwis c.s. zijn voor het jaar 2024 aanvullende middelen voor het agrarisch natuur- en landschapsbeheer (ANLb) beschikbaar gesteld. De middelen ad € 0,9 miljoen zijn toegevoegd aan het betreffende budget.
b. Subsidiestelsel Natuur en Landschap (SNL-vergoeding)
De nog de resterende middelen uit fase 1 van het Programma Natuur als compensatie van de hogere kosten van de beheervergoeding vanuit het Subsidiestelsel Natuur en Landschap (SNL) worden voor de jaren 2024 en volgend toegevoegd aan het Provinciefonds. In totaal is het positieve effect op de uitkering voor de periode 2024 tot en met 2028 € 5,3 miljoen. De jaarlijkse bedragen worden toegevoegd aan het betreffende budget.
c./d. OV-aanbod op peil houden en verbeteren en voorkomen tariefstijgingen regionaal OV-tarief
Zoals toegelicht in de Perspectiefnota 2025 worden de middelen voor het op peil houden en verbeteren van het openbaar vervoer en het voorkomen van tariefstijgingen in het regionaal openbaar vervoer voor de jaren 2024 tot en met 2026 via een decentralisatie-uitkering beschikbaar gesteld. Deze middelen worden met ingang van 2027 als provincie specifieke vaste bedragen toegevoegd aan de algemene uitkering van het Provinciefonds. Wij ontvangen voor deze onderwerpen respectievelijk € 6,6 miljoen en € 5,0 miljoen per jaar. De jaarlijkse bedragen worden toegevoegd aan het betreffende budget.
2. Decentralisatie-uitkeringen
a. Verbeteren toegankelijkheid openbaar vervoer
Ter uitvoering van het Bestuursakkoord Toegankelijkheid OV zijn voor 2024 middelen beschikbaar gesteld om het OV toegankelijker te maken. Op basis van de gemaakte afspraken over de verdeling ontvangen wij € 2,2 miljoen. Het bedrag van deze decentralisatie-uitkering wordt toegevoegd aan het betreffende budget.
b./c. OV-aanbod op peil houden en verbeteren en voorkomen tariefstijgingen regionaal OV-tarief
Zie toelichting onder het kopje 'Taakmutaties'.
d. Interbestuurlijk toezicht domein erfgoed
Met de inwerkingtreding van de Wet revitalisering generiek toezicht in 2012 is het Interbestuurlijk Toezicht domein erfgoed (IBT Erfgoed) naar de provincies overgegaan. Hier zijn destijds geen middelen voor verstrekt.
In december 2020 heeft de Inspectie Overheid en Erfgoed (IOE) het rapport ‘Een lappendeken: zicht op toezicht door provincies’ gepubliceerd. De IOE constateerde dat het Interbestuurlijk toezicht door provincies op gemeenten niet goed functioneert en te versnipperd is. Een interbestuurlijke
IBT-werkgroep Erfgoed heeft inmiddels gezamenlijke uitgangspunten geformuleerd en doet voorstellen om het toezicht te verbeteren. Het ministerie van OCW stelt daarom vanaf 2024 jaarlijks
€ 0,8 miljoen ter beschikking om de verbeteringen te realiseren.
Op basis van een onder regie van het IPO opgestelde opgave per provincie worden de middelen verdeeld om formatie in te zetten om het toezicht te verbeteren. Wij ontvangen met ingang van 2024
€ 59.000 per jaar. De jaarlijkse bedragen worden toegevoegd aan het betreffende budget.
e. Ontwikkeling economische agenda
In Nij Begun is de ontwikkeling van een economische agenda aangekondigd. Er is incidenteel € 250 miljoen beschikbaar gesteld om de economische agenda op te starten. Hiervan is € 1 miljoen gereserveerd voor de ontwikkeling van de economische agenda in 2024 en 2025. Hiervan gaat voor de jaren 2024 en 2025 in totaal € 0,85 miljoen naar het Provinciefonds en € 0,15 miljoen naar het BTW-compensatiefonds. De middelen kunnen worden ingezet voor bijvoorbeeld personeel-, locatie- en organisatiekosten die bijdragen aan het doel. De bedragen voor 2024 en 2025 worden toegevoegd aan het betreffende budget.
3. Mutatie programmakosten
Een deel van de ontwikkelingen met betrekking tot de uitkering Provinciefonds wordt direct verrekend met programma's. De extra middelen die beschikbaar komen voor de eerder genoemde taakmutaties en de decentralisatie-uitkeringen worden direct toegevoegd aan de betreffende programma's. Deze mutaties hebben dan ook geen effect op de begrotingsruimte.