Voor de rentevisie wordt uitgegaan van de prognose van een aantal banken/financiële instellingen. Voor de geldmarkt wordt uitgegaan van het driemaands Euribor-tarief en voor de kapitaalmarkt van het rendement op de 10-jaars staatsleningen.
In de volgende tabel zijn de verwachte gemiddelde rentepercentages voor kort en lang geld opgenomen. Naast de rentepercentages wordt ook de verwachte gemiddelde omvang van de middelen in enig jaar opgenomen die kort en lang kunnen worden uitgezet. Deze gegevens zijn gebaseerd op de meest recente meerjarenramingen. De middelen die uitgezet zijn in het kader van de publieke taak en de nazorggelden zijn hierbij buiten beschouwing gebleven. In 2022 zijn door de stijging van de rente op de kapitaalmarkt voor het eerst sinds 2015 weer middelen uitgeleend aan medeoverheden. In 2023 en 2024 heeft deze trend zich doorgezet. Deze leningen hebben een positieve ontwikkeling op onze rentebaten.
In de Perspectiefnota 2025 is voor de periode 2025-2028, op basis van de destijds verwachte ontwikkelingen op de kapitaalmarkt, in het financieel perspectief voor de periode 2025-2028 een aanvullende rentebate van € 15,0 miljoen indicatief geraamd. Bij het opstellen van de Begroting 2025 hebben wij, op basis van de in onderstaande tabel opgenomen uitgangspunten, deze inschatting geactualiseerd en nader geconcretiseerd. Ten opzichte van het begrotingsbeeld 2025 conform de Perspectiefnota 2025 leidt dit niet tot noemenswaardige verschillen voor de Begroting 2025.
Tabel 5. Verwachte rentepercentages en omvang middelen
Jaar | Kort (tot 1 jaar) | Lang (vanaf 1 jaar) | ||
|---|---|---|---|---|
Percentage | Omvang | Percentage | Omvang | |
2025 | 2,75% | 350,3 | 2,69% | 275,9 |
2026 | 2,25% | 315,1 | 2,85% | 241,7 |
2027 | 2,25% | 260,5 | 2,88% | 227,2 |
2028 | 2,25% | 232,1 | 2,87% | 214,6 |
Geldmarkt
De Europese Centrale Bank (ECB) richt zich voornamelijk op het handhaven van prijsstabiliteit en beslist over de officiële rentetarieven in het eurogebied. In juli 2022 is de ECB-rente voor het eerst in 11 jaar weer verhoogd met 0,50%, waardoor de rente niet langer meer negatief is. Sindsdien zijn de officiële tarieven in relatief grote stappen verder gestegen. De beleidsrente waartegen banken konden lenen bij de ECB bedroeg aan het eind van 2023 4,50% en de depositorente die banken 'ontvingen' van de ECB bedroeg 4,00%. Gedurende het eerste half jaar van 2024 is de beleidsrente iets verlaagd onder invloed van afnemende inflatieverwachtingen en geopolitieke ontwikkelingen. De laatste wijziging dateert van 12 juni 2024 (-0,25%). Daarmee is de beleidsrente verlaagd tot 4,25% en de depositorente tot 3,75%. Als benchmark hanteert de provincie Groningen voor de geldmarktrente (kort geld) de rente van de driemaands Euribor. De markt (gemiddelde verwachting van een aantal gerenommeerde banken) verwacht dat ook de komende maanden sprake zal zijn van het verder verlagen van de korte rente naar circa 3,35% begin 2025. Een verdere verlaging tot 2,75% wordt voorzien voor 2025.
Kapitaalmarkt
Normaal gesproken is de kapitaalmarktrente meer nog dan de geldmarktrente afhankelijk van vraag en aanbod. Het opkoopprogramma van obligaties door de ECB heeft een drukkende werking op de kapitaalmarktrente gehad. Naast de renteverhogingen in 2023 is de ECB vanaf maart 2023 gestart met de afbouw van de obligatieportefeuille. Als benchmark hanteert de provincie Groningen voor de kapitaalmarktrente (lang geld) de rente van tienjarige staatsleningen. De rente van deze staatsleningen was begin 2024 circa 2,39% en is gedurende het eerste halfjaar van 2024 - met afwisselend dalingen en stijgingen - opgelopen naar waarden rond de 2,87% begin juli 2024. De markt verwacht dat de rente voor deze leningen in het tweede halfjaar van 2024 niet of nauwelijks zal wijzigen. Op dit moment is er sprake van een inverse rentestructuur. Dit betekent dat de korte rente hoger is dan de rente op lang uitgezette middelen. Om ook in de toekomst een zeker rendement te kunnen genereren worden middelen uitgeleend aan medeoverheden voor langere periodes.
Voor het bepalen en beheersen van de kasstromen die de provincie Groningen onder haar beheer heeft, wordt een meerjarige prognose opgesteld. Deze wordt periodiek bijgesteld. De bronnen voor deze meerjarige liquiditeitsprognose zijn:
- De begroting van de provincie Groningen inclusief de meerjarenramingen en de wijzigingen hierop (voorjaarsmonitor en najaarsmonitor);
- De liquiditeitsprognoses van de derde partijen: Samenwerkingsverband Noord-Nederland, Regio Groningen-Assen, Omgevingsdienst Groningen en Groningen Bereikbaar;
- De werkelijke en geprognosticeerde uitgaven en ontvangsten van investeringsprojecten en uitzettingen in het kader van de publieke taak.